🌌 دربارهٔ پیچیدگی
همهٔ این‌ها برای زیستن در میانهٔ پیچیدگی است
پیچیدگی است که ما را نیازمند مدل‌سازی سیستمی و تغییر نگرش به دنیا می‌کند. اگر پیچیدگی و خصائص آن را بشناسیم، ابزارهای موردنیاز و رفتارهای مناسب در برابر آن را هم می‌فهمیم.
👑 گزاره‌های اصلی
آورده‌های اصلی تفکر سیستمی
هر گزاره مانند لنزی است که منظر جدید به نگاه ما می‌دهد.
- سیستم و ساختار پیچیده همیشه از یک سیستم ساده و پایدار تکامل پیدا می‌کند
- هدف غایی سیستم همان رفتاری است که تکرار می‌کند؛ نه آن‌چه می‌گوید
- تحلیل در سه لایهٔ مدل، روند و اتفاق صورت می‌گیرد
- سیستم‌هایی که ساختار فیدبک مشابهی دارند، رفتارهای مشابهی هم تولید می‌کنند
- یک خطای تحلیلی ذهن انسان، تمرکز روی ورودی‌ها به جای خروجی‌هاست
- موجودات ضعیف‌تر در اکوسیستم همیشه تغییر کاربری یا نقش می‌دهند تا به گونهٔ دیگری به منابع دسترسی داشته باشند
- کمک بیش از حد به سیستم، باعث اعتیاد آن می‌شود
🔑 مفاهیم کلیدی
زبان تخصصی تفکر سیستمی
این اصطلاحات فضای کلی این ابزار مدل‌سازی را می‌سازند. با این‌هاست که فکر می‌کنیم. برای مطالعهٔ منبع کامل‌تری از مفاهیم، این متن را ببینید.
- مرز سیستم - System Boundary
- متغیر حالت - Stock
- متغیر جریان - Flow
- سیستم - System
- دنیای غیرخطی - Non-Linear World
- حلقهٔ تعادلی - Balancing Feedback Loop
- حلقهٔ تشدیدی - Reinforcing Feedback Loop
- حلقهٔ بازخورد - Feedback Loop
- تأخیر - Delay
- انعطاف‌پذیری - Resilience
- اهرم تغییر - Leverage Point
- سلسله‌مراتب - Hierarchy
- مدل - Model
- مدل‌سازی عامل‌بنیان - Agent Based Modeling
- ظهور - Emergence
- شبیه‌سازی دینامیکی سیستم - System Dynamics Simulation
⛅ پروژهٔ آلودگی هوا
یک نمونهٔ عملی در به کار بستن تفکر سیستمی در تحلیل یک مشکل
⚠️ در حال حاضر متوقف شده است ⚠️
- چرا آلودگی هوا؟
- سرفصل‌های آلودگی هوا
- سطوح حل مسأله در مسألهٔ آلودگی هوا
📚 منابع
آثاری که در نظریهٔ سیستم به آن‌ها ارجاع داده‌ام
📝 ایده‌های پراکنده
این مطالب یا به یادداشت تبدیل می‌شوند یا در یادداشت‌های دیگر جا می‌گیرند.
- مصلح سیستم بعد از مدتی تبدیل به نظاره‌گر و خبرنگار می‌شود و از این مسیر زنده می‌ماند.
- قرارگاه‌ها، ستادها و شوراهای عالی راه‌حلی مقطعی برای تعارض ماموریتی و ناکارآمدی‌های ساختاری هستند.
- سیستم‌ها قابل کنترل نیستند؛ اما قابل طراحی و بازطراحی چرا.
- مقاومت در برابر سیاست‌گذاری زمانی اتفاق می‌افتد که افراد اهداف متفاوتی برای یک متغیر حالت در نظر داشته باشند.
- کم پیش می‌آید که مسأله‌ها از راه تکنولوژیک حل شوند. Ozempic از نمونه‌های اخیر است.